Фразеалагізмы, іх значэнні і рускія зквіваленты 9

Як з гуся вада (камусьці) – усё нізашто, без пакарання – как с гуся вода

Як з неба зваліўся – нечакана – как с неба свалился

Як з ланцуга (прывязі) сарваўся – страціў кантроль над сабой – как с цепи сорвался

Як кот наплакаў – вельмі мала – как кот наплакал, с гулькин нос

Як на далоні – выразна, добра бачны – как на ладони

Як пшаніцу прадаўшы – быць вельмі стомленым – без задних ног

Як п’яны да плота – прыстаць, прычапіцца – как банный лист

Як сідараву казу – без жалю біць – как сидорову козу

Як у ваду апушчаны – вельмі сумны – как в воду опущенный

Як у ваду кануў – прапаў, знік – как в воду канул

Як скрозь зямлю праваліўся – прапаў, знік – как сквозь землю провалился

Фразеалагізмы, іх значэнні і рускія эквіваленты 8

Цягнуць за язык – выпытваць, вымушаць расказаць што-небудзь – тянуть за язык

Часаць язык – займацца балбатнёй – чесать язык

Чужымі рукамі жар заграбаць – дабівацца асабістай выгады, выкарыстоўваючы чужую працу – чужими руками жар загребать

Чуць свет – вельмі рана – чуть свет

Шарашкіна кантора – несаліднае прадпрыемства – шарашкина контора

Шышка на роўным месцы – малазаметны чалавек – шишка на ровном месте

Язык без касцей – хтосьці вельмі балбатлівы – язык без костей

Як баран на новыя вароты – глядзець не разумеючы – как баран на новые ворота

Як без рук – зусім бездапаможны – как без рук

Фразеалагізмы. Беларускія і рускія адпаведнікі

два сапога пара — абое рабое;

олух царя небесного — асёл маляваны;

иметь зуб — вока мець;

из уст в уста — з  вуха на вуха;

нашли дурака — няма дурных;

баклуши бить — лынды біць;

беречь как зеницу ока — глядзець як вока;

обломать рога — рогі пазбіваць;

изо всех сил — на ўсю моц (з усяе моцы);

не боги горшки обжигают — не святыя гаршкі лепяць.

Фразеалагізмы, іх значэнні і рускія зквіваленты 7

Трымаць у абцугах – трымаць у вялікай строгасці – держать в ежовых рукавицах

Удзень са свечкаю (не знайсці) – вельмі цяжка, амаль немагчыма – днем с огнем

Узлятаць у паветра – узарвацца – взлететь на воздух

Устаўляць слова – уключыцца ў размову – вставлять слово

Уцерці нос – пераўзысці ў чымсьці – утереть нос

У чорным целе (трымаць) – у вялікай строгасці – в черном теле

Фіга з маслам – нічога не даваць (не атрымаць) – фига с маслом

Хоць вока выкалі – вельмі цёмна – хоть глаз выколи, ни зги не видно

Хоць гаць гацí– вельмі многа – хоть завались

Хоць сякеру вешай – вельмі душна, нечым дыхаць – хоть топор вешай

Хоць заваліся – вельмі многа – хоть завались

Хоць расперажыся – вельмі многа – хоть завались

Фразеалагізмы, іх значэнні і рускія зквіваленты 6

Раскідваць розумам – нешта абдумваць – пораскинуть мозгами

Розум за розум заходзіць – страціць здольнасць думаць цвяроза – ум за разум заходит

Распусціць нюні – плакаць, жаліцца – распустить нюни

Садзіцца на карак – жыць за кошт каго-небудзь – садиться на шею

Свету белага не відаць – вельмі цёмна, нічога не відаць – ни зги не видно

Скакаць (танцаваць) пад дудку (чыю-небудзь) – падпарадкоўвацца каму-небудзь – танцевать под чью-то дудку

Слінкі цякуць – жаданне з’есці што-небудзь смачнае або набыць што-небудзь прывабнае – слюнки текут

Скрозь зямлю праваліцца – засаромецца – сквозь землю провалиться

Соль зямлі – самае галоўнае, істотнае – соль земли

Спакон веку – з даўніх пор – испокон веков

Спусціўшы рукавы – без старання – спустив рукава

Строіць дурня – гультаяваць, нічога не рабіць – бить баклуши

Стрэляны верабей – вельмі вопытны чалавек – стреляный воробей

Тварам у твар – сустрэцца ўшчыльную, вельмі блізка – лицом к лицу

Трапляць у нерат – трапіць у непрыемнае становішча – попадать впросак

Трымаць язык за зубамі – маўчаць – держать язык за зубами

Прыказкі пра зіму 2

Зіма вялікае горла мае.
Зіма - свякруха, лета - матачка.
Зімою згадзіцца, што летам радзіцца.
Зімою конь каня з'есць.
Зіма снежная - лета дажджлівае.
Зіма ўцякае цёмнымі начамі.
Зімой ідзе дзела не к яйцу, а к каўбасе.
Я зімою з'ем хлеб і з свіннёю.
Зіма на лета робіць, а лета - на зіму.
Колькі лет, столькі зім.

Прыказкі пра ноч

Ноч - добрая дарадчыца.
Зімняя ночка - бацьку сарочка.
Чым ноч цямней, тым агні відней.
Аб восень ноч маці - выспімся.
Ноч - сваё дзела.
Ноч - як дзікай казе пераскочыць.
Ноч - маці.
Не заўсёды світае, як певень спявае.
Першыя пеўні - поўнач, другія пеўні - пара ўставаць, трэція пеўні - перадсвет.

Прыказкі пра час

Час не чакае.
На ўсё свой час.
Час на час не ўдаецца.
Пара пары не шукае.
Без пары не будзе пары.
Учарашняга дня не шукаюць.
У бога дні роўныя, ды часы няроўныя.
У адзін дзень сем перамен.
Калісь тое было, ды сплыло.
Многа вады ўпадзе, калі тое будзе.

Фразеалагізмы, іх значэнні і рускія эквіваленты 5

На шапачны разбор (прыходзіць) – з вялікім спазненнем – на шапочный разбор

На ўсе зáстаўкі – нястрымна рабіць што-небудзь – во все тяжкие

Немым голасам (крычаць) – гучна – благим матом

Ні да вока ні да бока – не да месца – ни к селу ни к городу

Ні на кáліва – ніколькі – ни на йоту

Ні свет ні зара – вельмі рана – ни свет ни заря

Ні рыба ні мяса – чалавек без яркіх якасцей характару – ни рыба ни мясо

Ні ў зуб нагой – нічога не разумець – ни в зуб ногой

Ні холадна ні горача – абыякава – ни холодно ни жарко

Паехаць з рогату – рассмяяцца – катиться со смеху

Паказваць зубы – праяўляць нецярпімасць да чаго-небудзь – показывать зубы

Падымаць на ногі – вырасціць – поднимать на ноги

Прыпіраць да сцяны – паставіць у безвыходнае становішча – припереть к стене

Прыходзіць на памяць – выйсці з непрытомнага стану – приходить в рассудок

Пускаць пыл у вочы – падманваць – пускать пыль в глаза

Пусціць слязу – расплакацца (няшчыра) – пустить слезу

Рады ў гады – вельмі рэдка – в кои-то веки

Разводзіць рукамі – выражаць здзіўленне, няздольнасць дапамагчы – разводить руками

Прыказкі пра зіму

Зіма дзіравая не бывае.
Калі не будзе зімою бела, то не будзе ўлетку зелена.
Зімовы дхзянёк што камароў насок.
Зімою абрыдзіць нос выціраючы, а ўлетку абрыдзіць вароты адчыняючы.
Зіма цёплая - сіроцкая.
Зімою сонца свеціць, ды не грэе.
Зіма - ліха, а без зімы яшчэ горш.
На адным палазку зіма едзе.
Зімовая дарога - дапамога.
Зіма, як казна, сваё возьме.
Зіма без марозу не абыдзецца.
Жураўлі ляцяць высока - зіма яшчэ далёка.
Жураўлі ляцяць нізка - зіма ўжо блізка.

Фразеалагізмы, іх значэнні і рускія эквіваленты 4

Класці пад абрус (сукно) – адкладваць рашэнне справы на доўгі тэрмін – положить под сукно

Куры не клююць – многа, багата – куры не клюют

Курам на смех – вельмі недарэчна – курам на смех

Ламаць галаву – доўга думаць, разважаць над цяжкім пытаннем – ломать голову

Лезці ў вочы – старацца звярнуць на сябе ўвагу – лезть на глаза

Ляйчына пад хвост папала – праяўляць упартасць – вожжа под хвост попала

Мазоліць вочы – надакучаць – мозолить глаза

Малоць лухту  – гаварыць абы-што – молоть чепуху

Малоць языком – займацца балбатнёй – молоть языком

Малы клопат – не мае вялікага значэння – велика беда

Махнуць рукой – перастаць звяртаць увагу – махнуть рукой

Мець зуб (на кагосьці) – адчуваць да кагосьці непрыемныя пачуцці – иметь (точить) зуб

Мора па калена – усё не страшна – море по колено

На адзін капыл – аднолькавыя па сваіх якасцях – два сапога пара

На адной назе – вельмі хутка – на одной ноге

На злом галавы – вельмі хутка бегчы – очертя голову

Навастрыць вушы – прыслухацца – навострить уши

На ладан дыхаць – быць блізкім да смерці – на ладан дышать

Намыліць галаву (шыю) – вылаяць каго-небудзь – намылить голову

Наламаць дроў – нарабіць грубых памылак – наломать дров

Насіць на руках (кагосьці) – аказваць вялікую ўвагу – носить на руках

Настаўляць акуляры – падманваць – втирать очки

Фразеалагізмы, іх значэнні і рускія зквіваленты 3

Есці вачамі – пільна глядзець – пожирать глазами

Есці éжма – пастаянна папракаць, прыдзірацца – есть поедом

Забіваць бакí (камусьці) – падманваць – втирать очки

Заварыць кашу – пачынаць цяжкую, клапатлівую справу – заварить кашу

Зарубіць на носе – назаўсёды запомніць – зарубить на носу

Засесці ў галаве – назаўсёды запомніць – засесть в голове

Збіваць з толку (тропу, панталыку) – уводзіць у стан збянтэжанасці, нерашучасці – сбить с толку

З камароў нос – вельмі мала – с гулькин нос, как кот наплакал

Злажыць галаву – загінуць, памерці – сложить голову

З-пад крысá – патаемна рабіць што-небудзь – из-под полы

З усіх ног – вельмі хутка бегчы – со всех ног

І голаму за пазуху – вельмі мала – с гулькин нос, как кот наплакал

Ісці ў заклад – спрачацца на пэўную стаўку – биться об заклад, держать пари

Ісці ў гару – рабіць кар’еру – идти в гору

Кату па пяту – вельмі мала, мелка – с гулькин нос, курица вброд перейдёт

Кідаць словы на вецер – неабдумана абяцаць – бросать слова на ветер

Круціцца як вавёрка ў коле – быць вельмі занятым – вертеться как белка в колесе

Крывіць душой – быць няшчырым – кривить душой

Кідаць каменьчыкі ў агарод – насмешліва намякаць на каго-небудзь у размове – бросать камешки в огород

Фразеалагізмы, іх значэнні і рускія эквіваленты 2

Вярнуць нос (ад чагосьці) – з грэбаваннем адварочвацца, інгараваць, не заўважаць – воротить нос

Вярэдзіць душу – выклікаць цяжкія ўспаміны – бередить душу

Гады ў рады – вельмі рэдка – в кои-то веки

Гайкі аслаблі (у кагосьці) – не ў стане што-небудзь зрабіць – гайки ослабли

Глядзець у рот – вельмі ўважліва слухаць – смотреть в рот

Грош цана ў базарны дзень – не мець ніякай вартасці – грош цена в базарный день

Дабраць розуму – зразумець, разабрацца – взять в толк

Даваць дыхту – вельмі лаяць – задавать перцу

Даць маху – памыліцца – дать маху

Даць жару – вельмі лаяць – дать дрозда

Даць лазню – вельмі лаяць - задавать баню

Два бота пара – аднолькавыя па сваіх якасцях – два сапога пара

Душа ў душу – у поўнай згодзе – душа в душу

Фразеалагізмы, іх значэнні і рускія эквіваленты

Абое рабое – аднолькавыя па сваіх якасцях – два сапога пара

Адзін пад адным – адзін менш другога (пра дзяцей) – мал мала меньше

Адводзіць душу – знаходзіць для сябе суцяшэнне ў якой-небудзь справе – отводить душу

Адрэзаная луста – чалавек, які аддаліўся ад сям’і, стаў самастойным – отрезанный ломоть

Адстаўной казы барабаншчык – чалавек, які займае невялікую пасаду, з якім не лічацца – отставной козы барабанщик

Ад’ядаць сэрца – мучыць, выклікаць небяспеку ў кагосьці – терзать сердце

Бáбкі (бíбікі) біць – гультаяваць – лынды бить, бить баклуши

Без задніх ног – быць вельмі стомленым – без задних ног

Бíтая гадзіна – доўга і без толку што-небудзь рабіць – битый час

Блёкату аб’еўся – страціў здольнасць думаць – белены объелся

Брацца за розум – станавіцца разважлівым – браться за ум

Браць за горла – настойліва прымушаць да чаго-небудзь – брать за горло

Вадзіць за нос – падманваць – водить за нос

Век-вечны – назаўсёды, навечна – во веки веков

Вярзці грушы на вярбе – падманваць – подпускать турусы на колёсах

Вісець на хвасце – даганяць каго-небудзь (пра ворага, пагоню) – висеть на хвосте

Вóмегам вылáзіць – няўдачна закончыцца, прынесці шкоду – боком выйти

Выкідáць каленца – зрабіць нешта незвычайнае, нечаканае – выкинуть штуку

Вылятаць у трубу – разарыцца, застацца без грошай – вылетать в трубу

Выходзіць сухім з вады – застацца непакараным – выходить сухим из воды

Фразеалагізмы-антонімы

хоць вока выкалі (хоць іголкі збірай);

трымаць язык за зубамі (распускаць язык);

лёгкі на нагу (цяжкі на нагу);

нi свет нi зара (на шапачны разбор);

апусціць галаву (задраць галаву);

за вочы (у вочы);

рукой падаць (блізкі свет);

востры на язык (цяляты язык аджавалі);

жыць cвaiм розумам (жыць чужым розумам);

аж пяткі блішчаць (як мокрае гарыць).